
01 lip Nowelizacja KPC postępowanie odrębne w sprawach własności intelektualnej
Ustawą z dnia 13.02.2020r o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2020.288 z dnia 2020.02.21) wprowadzono przepisy regulujące postępowanie w sprawach z zakresu własności intelektualnej.
Zmiany wchodzą w życie od 1 lipca 2020r. (art. 24 ustawy przewiduje kilka wyjątków).
Co nowe przepisy oznaczają w praktyce?
1) nowelizacja wprowadza przymus adwokacko-radcowsko-rzecznikowski w sprawach dotyczących własności intelektualnej (art. 87(2) par. 1 kpc);
- od generalnej reguły są dwa wyjątki: strona może bronić się sama (lub udzielić pełnomocnictwa pracownikowi, etc.) jeśli wartość przedmiotu sporu nie przewyższa kwoty 20.000 zł (art. 87(2) par. 2 kpc);
- drugi wyjątek: sąd może (ale nie musi) zwolnić stronę na wniosek lub z urzędu z obowiązkowego zastępstwa procesowego „jeżeli okoliczności, w tym stopień zawiłości sprawy, nie uzasadniają obowiązkowego zastępstwa” (art. 87(2) par. 3 kpc);
2) postępowanie w sprawach własności intelektualnej staje się jednym z rodzajów postępowań odrębnych (dodany dział IVg w tytule VII kodeksu postępowania cywilnego — art. 479(89)-479(129) kpc);
3) nowelizacja do spraw z zakresu własności intelektualnej zalicza nie tylko spory o ochronę praw autorskich i pokrewnych, praw własności przemysłowej, ale też o ochronę „innych praw” na dobrach niematerialnych — oraz o czyny nieuczciwej konkurencji, ochronę dóbr osobistych, które było wykorzystywane w szeroko pojętych celach reklamowych i promocyjnych, a także ochronę dóbr osobistych związanych z działalnością naukową lub wynalazczą (art. 479 (89) KPC);
Należy zwrócić uwagę na szeroki katalog spraw związanych z zapobieganiem i zwalczaniem nieuczciwej konkurencji. Sprawy te mogą w wielu przypadkach nie mieć żadnego powiązania z własnością intelektualną, a mimo tego będą rozpatrywane przez wyspecjalizowane sądy. Może to spowodować ich nadmierne obciążenie. Postulować należy zatem, aby dla spraw dotyczących nieuczciwej konkurencji, ale nie powiązanych z własnością intelektualną, ustalić właściwość przemienną.
4) na podstawie art. 479(90). § 1. Sprawy własności intelektualnej należą do właściwości sądów okręgowych.
Powołano sądy własności intelektualnej działające jako sądy I instancji odpowiednio w Gdańsku, Poznaniu, Warszawie i Lublinie.
Ostatnia lokalizacja budzi największe kontrowersje. Sąd ten ma bowiem rozstrzygać sprawy z obszaru właściwości okręgów w: Bielsku-Białej, Częstochowie, Gliwicach, Katowicach, Kielcach, Krakowie, Krośnie, Nowym Sączu, Przemyślu, Rybniku, Rzeszowie, Tarnobrzegu, Tarnowie i Zamościu.
W efekcie wszystkie sprawy własności intelektualnej z dotychczasowego obszaru właściwości sądów apelacyjnych w Katowicach i Krakowie będą od 1 lipca 2020 r. rozpatrywane przez sąd w Lublinie.
Powstaje przy tym uzasadniona obawa co do zasady zagwarantowania prawa do sądu i właściwej ochrony praw z zakresu własności intelektualnej. Do resortu sprawiedliwości trafiły już apele o zmianę lokalizacji.
Trzeba zwrócić uwagę, że decyzja o powołaniu tylko czterech spec sądów nie wynika z ustawy (nowela wskazuje, że sprawy własności intelektualnej należą do właściwości sądów okręgowych, nie precyzując ich liczby ani lokalizacji).
Szczególne zdziwienie budzi pominięcie w „nominacjach” sądu okręgowego w Krakowie, który wydaje się oczywistą lokalizacją sądu wyspecjalizowanego w sprawach z zakresu własności intelektualnej.
Kraków to ośrodek akademicki specjalizujący się we własności intelektualnej. Uniwersytet Jagielloński wydaje zeszyty naukowe prawa własności intelektualnej, prowadzi w tym zakresie wyspecjalizowane studia I i II stopnia oraz studia podyplomowe, a z UJ związanych jest wielu wybitnych akademików specjalizujących się w tej dziedzinie.
Zgodnie z § 2. art. 479 (90) kpc „Sąd Okręgowy w Warszawie jest wyłącznie właściwy w sprawach własności intelektualnej dotyczących programów komputerowych, wynalazków, wzorów użytkowych, topografii układów scalonych, odmian roślin oraz tajemnic przedsiębiorstwa o charakterze technicznym”.
5) nowelizacja wprowadza powództwo o ustalenie, iż „podjęte lub zamierzone przez niego czynności nie stanowią naruszenia patentu, dodatkowego prawa ochronnego, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji”, które będzie służyło stronie, wobec której zostanie wysunięty tego rodzaju zarzut (art. 479(129) kpc)
6) spór dotyczący własności intelektualnej będzie podstawą do zwolnienia banku z tajemnicy bankowej (dodany art. 105 ust. 1 pkt 2 lit. da pr.bank.)
7) nowelizacja bardzo szczegółowo opisuje procedury: zabezpieczenia oraz wyjawienia lub wydania środka dowodowego, możliwości wezwania osoby trzeciej do udzielenia informacji niezbędnych dla wyjaśnienia sprawy; podstawy i tryb wniesienia powództwa szczególnego (m.in. wzajemnego dotyczącego praw do znaku towarowego).