
03 maj PSA, czyli prosta spółka akcyjna
Od 1 lipca 2021r. do prawa handlowego wprowadzony zostanie nowy typ spółki kapitałowej – prosta spółka akcyjna (PSA), która będzie stanowić swoistą hybrydę, łącząc cechy spółek osobowych i kapitałowych – w szczególności spółki z .o.o.
DLA KOGO PSA?
Intencją ustawodawcy było wyjść naprzeciw potrzebom start-upów w dziedzinach związanych z nowymi technologiami, gdzie na wczesnym etapie działalności największe znaczenie ma kapitał ludzki, wiedza, innowacyjność i przedsiębiorczość.
W praktyce jednak każda inna działalność gospodarcza będzie mogła być prowadzona w formie PSA – również na drodze przekształcenia z innego typu spółki – osobowej, czy kapitałowej. Prostą spółkę akcyjną wyróżniać będzie minimum formalności oraz elektronizacja procedur. PSA jest interesującą alternatywą dla osób zamierzających założyć spółkę z o.o., bądź spółkę akcyjną. Przepisy zapewniają jej bowiem większą elastyczność, przy jednoczesnym zachowaniu ochrony prywatnych majątków wspólników.
CECHY CHARAKTERYSTYCZNE PSA:
– brak kapitału zakładowego, zamiast niego tworzony jest kapitał akcyjny, którego minimalna wysokość wynosi 1 zł,
– akcje nie posiadają wartości nominalnej, nie stanowią części kapitału akcyjnego i są niepodzielne,
– akcje prostej spółki akcyjnej nie mają charakteru akcji imiennych – Kodeks spółek handlowych nie wprowadza w przypadku tej spółki rozróżnienia na akcje imienne i na okaziciela, jak ma to miejsce w przypadku spółki akcyjnej,
– akcje nie mają wartości nominalnej, jednak posiadają cenę emisyjną – ich początkową wartość określa się poprzez odniesienie do ceny emisyjnej. Cenę zbycia akcji określa się natomiast poprzez cenę rynkową, czyli wartość jaką nabywca jest gotów zaoferować za akcje,
– wysokość kapitału akcyjnego nie jest określana w umowie spółki – do zmian wysokości kapitału akcyjnego nie stosuje się przepisów o zmianie umowy spółki,
– wkładem niepieniężnym na pokrycie akcji może być wszelki wkład mający wartość majątkową, w szczególności świadczenie pracy lub usług – akcjonariusz wnoszący wkład do prostej spółki akcyjnej w postaci świadczenia pracy lub usług będzie traktowany, jak przedsiębiorca na gruncie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i z tego tytułu podlegać będzie obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu,
– praca wykonywana na rzecz spółki traktowana jest jak wkład niepieniężny – nie jest to zatem świadczenie nieodpłatne na rzecz spółki, która w zamian za pracę wydaje akcje. Dlatego też po stronie spółki nie powstanie obowiązek w podatku dochodowym. Podobnie rzecz się ma dla akcjonariusza, który nie otrzymuje za taką pracę dodatkowego wynagrodzenia, nie opłaca zatem podatku dochodowego,
– wkłady powinny zostać wniesione do spółki w całości w ciągu trzech lat od dnia wpisu spółki do rejestru,
– wypłata na rzecz akcjonariuszy (np. dywidendy) nie może doprowadzić do utraty przez spółkę, w normalnych okolicznościach, zdolności do wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych w terminie sześciu miesięcy od dnia dokonania wypłaty – warunek taki nie został przewidziany w przypadku pozostałych spółek kapitałowych,
– akcje prostej spółki akcyjnej rejestrowane są w rejestrze akcjonariuszy – ten zaś prowadzony jest przez podmiot uprawniony do prowadzenia rachunków papierów wartościowych albo przez notariusza prowadzącego kancelarię notarialną na terytorium kraju,
– akcje spółki nie mogą być dopuszczane ani wprowadzane do obrotu zorganizowanego w rozumieniu przepisów o obrocie instrumentami finansowymi,
– na żądanie akcjonariusza sąd może orzec jego ustąpienie ze spółki, jeżeli zachodzi ważna przyczyna uzasadniona stosunkami między akcjonariuszami lub między spółką a akcjonariuszem ustępującym, skutkująca rażącym pokrzywdzeniem akcjonariusza ustępującego,
– w prostej spółce akcyjnej zamiast zarządu i rady nadzorczej (system dualistyczny) może zostać ustanowiona rada dyrektorów, która skupia zarówno kompetencje zarządcze, jak i nadzorcze (system monistyczny)
– walne zgromadzenie akcjonariuszy prostej spółki akcyjnej może odbywać się poza terytorium Polski (zdalnie za pomocą środków komunikacji elektronicznej),
– zamiast przeprowadzania postępowania likwidacyjnego cały majątek prostej spółki akcyjnej może zostać przejęty przez oznaczonego akcjonariusza (akcjonariusza przejmującego), z obowiązkiem zaspokojenia wierzycieli i pozostałych akcjonariuszy.
JAK ZAŁOŻYĆ PSA:
Prosta spółka akcyjna jest spółką kapitałową, proces jej tworzenia jest zatem zbliżony do analogicznych procesów w innych spółkach tego rodzaju. Najbardziej jest on podobny do etapów tworzenia spółki z o.o. Przepisy nie wymagają sporządzenia przez założycieli sprawozdania oraz poddania go badaniu przez biegłego rewidenta – tak jak w klasycznej spółce akcyjnej
PSA można założyć za pomocą wzorca umowy zamieszczonego w systemie teleinformatycznym Ministerstwa Sprawiedliwości. Możliwość taka nie jest zaś obecnie przewidziana dla klasycznych spółek akcyjnych.
Do powstania właściwej prostej spółki akcyjnej wymagane jest przeprowadzenie następujących czynności prawnych i faktycznych:
– zawarcia umowy spółki w formie aktu notarialnego albo przy użyciu wzorca umowy (https://ekrs.ms.gov.pl/s24/),
– ustanowienia organów spółki wymaganych przez ustawę lub umowę spółki, akcjonariusze mogą wybrać dwa modele zarządzania spółką (zarząd i fakultatywna rada nadzorcza albo rada dyrektorów),
– wniesienia przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie kapitału akcyjnego co najmniej w kwocie 1 zł,
– wpisu spółki do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. W przypadku uchybienia temu obowiązkowi w ustawowym terminie umowa prostej spółki akcyjnej ulegnie rozwiązaniu.
W przypadku umowy zawartej u notariusza – wniosek o wpis prostej spółki akcyjnej do rejestru podlega opłacie sądowej w kwocie 500 zł oraz opłacie za ogłoszenie w „Monitorze Sądowym i Gospodarczym” w wysokości 100 zł.
Rejestracja prostej spółki akcyjnej zawartej przy pomocy elektronicznego wzorca umowy jest tańsza – opłata sądowa wynosić będzie jedynie 250 zł. Dodatkowo uiścić należy opłatę za ogłoszenie w „Monitorze Sądowym i Gospodarczym” w kwocie 100 zł. Znacząco jednak skrócono czas na zgłoszenie spółki do rejestru. Zamiast 6 miesięcy, jak w przypadku umowy spółki zawieranej w formie aktu notarialnego, wynosi on zaledwie 7 dni.
Forma aktu notarialnego, czy elektroniczny wzorzec umowy?
Zawarcie umowy spółki przy pomocy elektronicznego wzorca jest szybsze oraz mniej kosztowne, to przed powzięciem decyzji o wyborze tej metody należy zwrócić uwagę na ograniczenia z nią związane. W umowie spółki zawiązanej przy wykorzystaniu wzorca nie mogą zostać przewidziane następujące postanowienia:
1) zawarcie umowy spółki na czas oznaczony – wzorzec przewiduje tylko możliwość zawiązania spółki na czas nieograniczony;
2) wprowadzenie klauzul umorzenia akcji przymusowego lub automatycznego – wzorzec przewiduje wyłącznie możliwość dodania instytucji umorzenia dobrowolnego;
3) wprowadzenie prawa pierwszeństwa nabycia przez pozostałych akcjonariuszy spółki udziałów oferowanych do sprzedaży przez jednego z nich;
4) wybór innego roku obrotowego aniżeli rok kalendarzowy;
5) ograniczenie albo wyłączenie możliwości wstąpienia do spółki przez współmałżonka akcjonariusza lub jego spadkobierców;
6) w przypadku spółki, której umowę zawarto przy wykorzystaniu wzorca umowy, na pokrycie akcji pierwszej emisji wnosi się wyłącznie wkłady pieniężne.